Beslag leggen is een methode om er zeker van te zijn dat uw openstaande vordering wordt betaald. Door beslag te leggen, worden activa van de debiteur (onroerende zaken, roerende zaken, banksaldi, aandelen, vorderingen op derden etc.) als het ware bevroren.

De debiteur mag er niet meer aankomen en mag er geen pandrecht of hypotheek meer op vestigen. Als de rechter uw vordering heeft toegewezen, worden de zaken waarop beslag is gelegd, meestal verkocht in een openbare verkoop. Met het geld dat daarmee wordt opgebracht, kan uw vordering of een deel daarvan worden betaald.

Hoe wordt er beslag gelegd?

Om beslag te leggen, heeft u een advocaat nodig. Deze moet een verzoekschrift tot beslaglegging indienen bij de bevoegde Voorzieningenrechter van de Rechtbank. Als aan alle eisen en formaliteiten voldaan is, zal de voorzieningenrechter het verzoekschrift tekenen.

Het ondertekende verlof gaat naar een deurwaarder, die het beslag legt. Dat kan alleen als hij de in beslag te nemen objecten daadwerkelijk kan vinden. Meestal bestaat het leggen van beslag uit het opschrijven van de activa; bij onroerende zaken moet het beslag in het Kadaster worden ingeschreven.

Meestal blijven de beslagen objecten gewoon op hun plek, maar de deurwaarder kan ze ook meenemen en door een professionele bewaarder laten opslaan. Hieraan zijn uiteraard extra kosten verbonden, die in eerste instantie door u moeten worden betaald.

De gevolgen van beslaglegging

Soms mag de debiteur de in beslag genomen zaken nog wel blijven gebruiken, maar alleen als ze afdoende verzekerd zijn (zoals een huis of een auto). Hij mag ze niet meer verpanden of er een hypotheek op nemen. Onttrekt hij zaken aan het beslag, dus verkoopt hij bijvoorbeeld een antieke klok waarop beslag is gelegd, dan is dat civielrechtelijk een onrechtmatige daad en een strafbaar feit.

Een ander belangrijk gevolg van een beslaglegging is dat uw advocaat moet doorpakken: binnen 14 dagen moet er een dagvaarding worden verstuurd om de hoofdprocedure te starten. Gebeurt dat niet, dan vervalt het gelegde beslag, met alle risico’s van dien.

Wat kost beslag?

  • Voor uw advocaat betaalt u het normale uurtarief. Afhankelijk van waarop beslag gelegd moet worden en de eenvoud of complexiteit van de beslagkwestie gaat het meestal om 3 – 5 uren.
  • De kosten van de deurwaarder variëren meestal van € 100 tot € 400 (exclusief btw) per beslag(onderdeel).
  • Wordt er een bewaarder aangesteld die de beslagen zaken op te slaan, dan wordt daarvoor een vergoeding per dag in rekening gebracht.
  • De Rechtbank brengt griffierecht in rekening. Voor particulieren is dit € 288 en voor rechtspersonen € 619 voor een verzoekschrift tot beslaglegging (bedragen 2016).
  • Uittreksels: hooguit enkele tientallen euro’s.

Vergeet niet dat er vaak een hoofdprocedure volgt op de beslaglegging, en dat daar ook kosten aan verbonden zijn!

De risico’s van beslag

Een zaak kan ineens een heel andere wending krijgen als debiteuren en andere crediteuren anders reageren en handelen dan verwacht. Beslagleggen is niet geheel zonder risico. We zetten de risico’s even op een rijtje:

  1. Gehele of gedeeltelijke afwijzing van de hoofdvordering
    Dit is het belangrijkste risico. Wordt uw vordering afgewezen, dan is het beslag per definitie onrechtmatig geweest en moet u als beslaglegger alle ontstane schade vergoeden. Dit kan flink oplopen. Wordt de vordering gedeeltelijk afgewezen, dan hangt het van de omstandigheden af of het achteraf gezien te hoge beslag tot een schadeclaim leidt.
  2. Onttrekking aan het beslag
    Als de debiteur zaken verduistert nadat er beslag op is gelegd, kunt u die schade niet meer verhalen, want de verduisterde zaken zijn niet meer vindbaar voor de deurwaarder. Het is wel een strafbaar feit.
  3. Faillissement van de debiteur
    Wordt de debiteur failliet verklaard, dan vervalt het beslag en komen de beslagobjecten in de boedel van het faillissement. U bent dan een gewone, concurrente crediteur en zult waarschijnlijk niets meer ontvangen.
  4. Faillissement van de derde-beslagene
    In dit geval moet u als beslaglegger opkomen in het faillissement van de derde. U moet er rekening mee houden dat u niets zult ontvangen.
  5. Beslag door andere crediteuren
    Wanneer andere crediteuren op hetzelfde object beslag leggen, zult u de opbrengst met hen moeten delen naar rato van de verschillende vorderingen. Het is dus niet zo dat het eerste beslag voorrang heeft boven latere beslagen. Een uitzondering geldt voor de Belastingdienst. De Belastingdienst krijgt wel voorrang op andere gelegde ‘gewone’ beslagen.
  6. Samenloop met hypotheek en pandrecht
    Stel, u legt beslag op een object dat bezwaard is met hypotheekrecht of pandrecht en stel, u krijgt in de daaropvolgende hoofdzaak een positief vonnis, zodat u het object mag verkopen. Dan mag de hypotheekhouder of pandhouder de executie overnemen. Na verkoop mag die partij van de opbrengst eerst zijn eigen vordering betalen. Pas daarna komen beslagleggers aan de beurt. Deze mogelijkheid wordt meestal met beide handen aangegrepen.

Complicaties bij beslaglegging

Behalve de risico’s die we hierboven hebben genoemd, kunnen zich bij beslaglegging een aantal complicaties voordoen. We noemen er twee.

  1. Kort geding
    Is de debiteur het oneens met het beslag en wil hij de uitkomst van de hoofdprocedure niet afwachten, dan kan hij een kort geding aanspannen en eisen dat het beslag wordt opgeheven. Wie beslag legt, moet zich dus in de weken daarna beschikbaar houden. Aan zo’n kort geding zijn natuurlijk ook kosten verbonden (enkele duizenden euro’s).
  2. Zekerheid
    De debiteur kan zekerheid aanbieden (een bankgarantie of gedeponeerd bedrag) in plaats van beslag. In het algemeen moet de beslaglegger dat accepteren en het beslag opheffen. Overigens is dat meestal nog gunstiger ook, omdat zo’n zekerheid in stand blijft bij een eventueel faillissement van de debiteur, en dat geldt niet voor een beslag.

Hoe krijgt u uw geld?

Als de rechter een toewijzend vonnis heeft uitgesproken, gaan we proberen uw geld te krijgen. Eerst wordt de debiteur verzocht in der minne te betalen. Na ontvangst van de betaling vervalt het beslag. Blijft betaling uit, dan wordt het vonnis door de deurwaarder betekend, met sommatie tot betaling.

Wordt er ook dan niet betaald, dan kan de deurwaarder de beslagen zaken veilen en wordt de vordering betaald. Let wel, dit gebeurt voor zover dat mogelijk is. Er kunnen andere gerechtigden zijn, zoals bijvoorbeeld hypotheekhouders en pandhouders, en de kosten voor de veiling moeten er nog af. Een executieveiling neemt wel enkele maanden in beslag en als het om onroerend goed gaat, moet u rekening houden met een half tot een heel jaar.

Beslag en hoger beroep

Wint u de procedure en is het vonnis direct uitvoerbaar, dan kunt u het beslag uitwinnen, zelfs als de debiteur in hoger beroep gaat. Is het vonnis niet direct uitvoerbaar, dan zult u een eventuele hoger beroepsprocedure moeten afwachten voordat u het beslag kunt uitwinnen.

Verliest u de procedure, dan blijft het beslag gewoon liggen als u in hoger beroep gaat, tenzij de rechter uitdrukkelijk het beslag opheft. De debiteur zou dan wel met redelijke kans op succes in kort geding opheffing kunnen vragen. Volgt na hoger beroep bij het Gerechtshof ook nog beroep in cassatie bij de Hoge Raad, dan geldt daarvoor hetzelfde.

Meer weten? Neem contact op met Archie Verhoog.